Muziek – de meest unieke breinprikkeling
Net terug in Amsterdam, en ik word meteen al overspoeld door een grote golf inspiratie !
Zo kwam ik vorige week terecht bij een lezing van Professor Scherder in het concertgebouw waar hij zijn verhaal deed over het muzikaal geprikkelde brein waarbij hij live werd geillustreerd door een speciaal geselecteerd ensemble uit het nederlands symphonie orkest. Professor Scherder liet zien hoe muziek het brein prikkelt via een uniek spel rond verlangen; het scheppen van verwachting en vervulling van dat verlangen. Het ensemble stuurde tussendoor de bijbehorende muziekfrequenties de ruimte in waardoor het publiek de net-benoemde hersenprocessen zelf kon ervaren.
Het proces van verlangen, verwachting en bevestiging tijdens muziek, zien we terug in het brein via de activatie van het hele Rewardsysteem.
Activatie van de Dopaminebanen vanuit de pons (de kleine hersenen) richting de Nucleus Accumbens wordt geassocieerd met het voelen van verlangen. Het Verlangen is een belangrijk element, de bron van energie voor veel psychologische processen. De invulling van het Verlangen tijdens muziek gaat samen met de activatie van de Insula, geassocieerd met diepe intense emotie, en projecteert op de orbitofrontale cortex, geassocieerd met behalen van een uitdaging. Volgens prof Scherder is het bijzondere, het unieke aan muziek is dat er geen tollerantie optreed: Zowel het verlangen als het gevoel van vervulling neemt niet af bij herhaaldelijke invulling van dat verlangen.
Bijkomend projecteert de orbitofrontale cortex tijdens muziek inhiberend terug naar beneden op de Amygdala en de hippocampus. Inhiberen is een term die we in de hersenen gebruiken voor actief deactiveren, remmen. De orbitofrontale cortex remt zo de amygdala en hippothalamus. De Amygdala en de Hypothalamus hebben zelf de neiging te zorgen dat negatieve herinneringen en ervaringen zoals stress heel intens ervaren worden. Tijdens het luisteren naar muziek wordt die intensheid/ ondragelijkheid van stress en negativiteit geremd. Zo kan je soms heel erg genieten terwijl je tijdens muziek terugdenkt aan verdrietige zaken.
Verder zien we een verschil in hersenactivatie tussen muziek waarbij je vanzelf wegdroomt en muziek waar je aandacht naar toe getrokken wordt. Harmonieuze muziek activeert vooral de kleine hersenen; een instrument dat aandacht-trekkend er bovenuit springt activeert de Precuneus.
Daarbij zien we tijdens het luisteren naar muziek activatie van de motorische spiegelneuronen. Spiegelneuronen activeren tijdens het bekijken of inbeelden van een beweging bij iemand anders in hetzelfde patroon alsof de persoon zelf die beweging maakt. Bij het luisteren naar een viool, bas of gitaar zien we daar het activatiepatroon dat hoort bij het bespelen van dat instrument om die specifieke noten te spelen.
Tenslotte laat de professor zien dat we heel blij worden bij het synchroon samen muziek maken. Ook bij het samen in koor zingen wordt er flink wat oxytocine vrij gemaakt. Een stofje dat geassocieerd wordt met hechting en heel goed is voor het immuunsysteemen tegen depressiviteit.
Professor Scherder zegt deze informatie over het brein onder andere gevonden te hebben in de resultaten van het PET onderzoek van Satoh uit 2001, waarbij er hersenactiviteit word gemeten bij muzikanten terwijl ze samen speelden. Een snelle literatuursearch laat zien dat er in de tussentijd, 15 jaar, verscheidene andere interessante onderzoeken zijn gedaan. Hierover later meer..
